2024 Paris Olimpiyat Oyunları yıllar süren bekleyişin ardından 26 Temmuz’da başlayacak. 19 gün sürecek etkinlikte 206 ülkeden 10.500 sporcu atletizmden kaykaya kadar 329 etkinlikte yarışacak. Eğer etkinlikleri izlemeyi planlıyorsanız, birçok sporcunun üzerinde dönen desenler bulunan spor kıyafetler giydiğini fark edeceksiniz.
NASA’dan ilham alan bu “süper malzeme”, Rheon Labs tarafından geliştirildi ve aralarında Alexander Munyao, Emmanuel Wanyonyi ve Tamirat Tola’nın da bulunduğu pek çok sporcunun rekor kırmasına yardımcı oldu.
Rheon Labs Tasarım Başkanı Olga Kravchenko, MailOnline ile yaptığı görüşmede “Teknolojimiz, yeni bir atlet potansiyeli dünyasının kilidini açacak ve günlük koşucular için yeni bir performans çağını şekillendirecek şekilde yıllarca süren biyomekanik araştırmaları karmaşık kimyayla birleştirdi” dedi ve devam etti: “Rheon teknolojimiz, duyarlı (gerilme hızına duyarlı), hafif ve performans odaklı, enerji emici bir süper polimerdir. Performansı optimize etmek için aktif giyime bir malzeme veya ‘içerik’ olarak uygulanabilir.”
“Islak kumda koşmak gibi…”
Normalde yumuşak ve esnek olan bu polimer, bir kuvvete maruz kaldığında enerjiyi emer ve sertleşir. Kravchenko, bu davranışı ıslak kumun davranışıyla karşılaştırıyor. “Islak kumda koşmak gibi, yalnızca darbe altında sertleşir, sonra yumuşak ve esnek hale gelir.”
“Bu benzersiz özellik, konfordan ödün vermeden destek sağlayabileceği ve gerektiğinde enerji verimsizliğini azaltabileceği anlamına geliyor.”
Başka bir deyişle bu malzeme, kasları en verimli şekilde konumlandırarak yarış sırasında sporcunun ek enerji kaybını önlemeye çalışıyor. Rheon’un süper malzemesi şu anda Rapha, Harley Davidson ve Ruroc dahil olmak üzere birçok giyim markası tarafından ürünlerinde kullanılıyor. Ayrıca Adidas da bu malzemeyi pek çok önemli sporcu arasında popüler olan Techfit ve Adizero serilerinde de kullanıyor.
Ayrıca son haftalarda, bu malzemeyi giyen sporcular tarafından birkaç Dünya rekoru da kırıldı. Kravchnko’nun belirttiği üzere, “Alexander Munyao, 2024 Erkekler Londra Maratonunu Adidas Adizero Control x Rheon şortuyla kazandı.”
“Ve Emmanuel Wanyonyi, 2024 adidas Road to Record’da tarih yazan erkekler dünya rekorunu kırdı. Geçtiğimiz yıl Tamirat Tola, Rheon teknolojisini kullanarak NYC maratonunda kırılamaz 12 yıllık erkekler parkur rekorunu kırdı.”
Yasaklanabilir mi?
Kravchnko, bu yaz yapılacak Olimpiyat Oyunlarına bakıldığında, Rheon’un Büyük Britanya Takımı, Etiyopya ve Fransa’nın takım formalarında yer aldığını ve bu takımlardaki sporcuların rekorlar kırmasına da yardımcı olabileceği açıklandı.
Her yeni teknolojide olduğu gibi, Rheon’un sporculara genellikle “teknik doping” olarak adlandırılan haksız bir avantaj sağlayabileceği yönünde bazı endişeler de bulunuyor. Kravchnko, “Mühendislik ve Spor hakkındaki sohbet her zaman ilginç olacaktır” diyor ve ekliyor: “Sporcuların kullandığı ekipmanlarda ve aynı zamanda beslenme ve antrenmanlarda ne kadar ilerleme kaydedildiğini görmek için yalnızca 50 yıl önce sporcuların giydiklerini karşılaştırmanız yeterli. Herhangi bir haksız avantajın olup olmadığına karar verecek olan nihai merciler yönetim organlarıdır ve uluslararası rekabete hak kazanabilmek için hepimizin bu kurallara bağlı kalması gerekir.”
2019’da yapılan bir araştırmanın sonuçlarının, koşuculara yarışlar sırasında diğerlerine göre yüzde dört ila beş avantaj sağladığını ortaya çıkarması üzerine Nike’ın Vaporfly koşu ayakkabılarıyla ilgili endişeler gündeme gelmişti. Speedo tarafından tasarlanan bir mayo serisi olan LZR Racer da, yüzücülere haksız avantaj sağladığı için 2009 yılında yasaklanmıştı.
Yine de Kravchnko, bu teknolojiler ile Rheon’un süper malzemesi arasında önemli bir fark olduğunu söylüyor ve geçmişteki bu örneklerin sporculara destek güç sağladığını, ancak Rheon’un malzemesinin sadece insan vücudunun potansiyeli üzerindeki kısıtlamaları azalttığını belirtiyor.
